Σύμφωνα, με το άρθρο 14 του ν.4430/2016, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) είναι οι αστικοί συνεταιρισµοί του ν. 1667/1986, που έχουν ως καταστατικό σκοπό τη συλλογική και την κοινωνική ωφέλεια, και διαθέτουν εκ του νόµου εµπορική ιδιότητα.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις διακρίνονται ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό τους στις ακόλουθες κατηγορίες:
Α. Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης, οι οποίες διακρίνονται σε δύο υποκατηγορίες:
Α.1 Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Ευάλωτων Οµάδων, οι οποίες επιδιώκουν την ένταξη στην οικονοµική και κοινωνική ζωή, των ατόµων που ανήκουν στις Ευάλωτες Κοινωνικές Οµάδες.
Ως «ευάλωτες» ορίζονται οι οµάδες εκείνες του πληθυσµού που η ένταξή τους στην κοινωνική και οικονοµική ζωή εµποδίζεται από σωµατικά και ψυχικά αίτια ή λόγω παραβατικής συµπεριφοράς. Σε αυτές ανήκουν: α) τα άτοµα µε αναπηρία οποιασδήποτε µορφής (σωµατική, ψυχική, νοητική, αισθητηριακή), β) τα άτοµα µε προβλήµατα εξάρτησης από ουσίες ή τα απεξαρτηµένα άτοµα, γ) οι ανήλικοι µε παραβατική συµπεριφορά, οι φυλακισµένοι/ες και αποφυλακισµένοι/ες.
Στις επιχειρήσεις αυτές, ποσοστό 30% κατ’ ελάχιστον των µελών (κριτήριο συμμετοχής) και των εργαζοµένων (κριτήριο απασχόλησης) ανήκουν υποχρεωτικά σε αυτές τις κατηγορίες.
Α.2 Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης Ειδικών Οµάδων, οι οποίες επιδιώκουν την ένταξη στην οικονοµική και κοινωνική ζωή των ατόµων που ανήκουν στις Ειδικές Οµάδες Πληθυσµού.
Ως «ειδικές» ορίζονται οι οµάδες εκείνες του πληθυσµού οι οποίες βρίσκονται σε µειονεκτική θέση ως προς την οµαλή ένταξή τους στην αγορά εργασίας, από οικονοµικά, κοινωνικά και πολιτισµικά αίτια. Σε αυτές ανήκουν: α) τα θύµατα ενδοοικογενειακής βίας, β) τα θύµατα παράνοµης διακίνησης και εµπορίας ανθρώπων, γ) οι άστεγοι, δ) τα άτοµα που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας, ε) οι οικονοµικοί µετανάστες, στ) οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο, για όσο εκκρεµεί η εξέταση του αιτήµατος χορήγησης ασύλου, ζ) οι αρχηγοί µονογονεϊκών οικογενειών, η) τα άτοµα µε πολιτισµικές ιδιαιτερότητες, θ) οι µακροχρόνια άνεργοι έως είκοσι πέντε ετών και άνω των πενήντα ετών. Στις επιχειρήσεις αυτές, ποσοστό 50% κατ’ ελάχιστον των µελών (κριτήριο συμμετοχής) και των εργαζοµένων (κριτήριο απασχόλησης) ανήκουν υποχρεωτικά σε αυτές τις κατηγορίες.
Β. Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισµοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) του άρθρου 12 του ν. 2716/1999, θεωρούνται αυτοδικαίως Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης.
Γ. Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικής και Κοινωνικής ωφέλειας, οι οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητες «βιώσιµης ανάπτυξης», ή και παρέχουν «κοινωνικές υπηρεσίες γενικού ενδιαφέροντος». Ως «βιώσιµη ανάπτυξη» ορίζονται οι οικονοµικές δραστηριότητες, εµπορικές ή ανταλλακτικές, που προωθούν την αειφορία του περιβάλλοντος, την κοινωνική και οικονοµική ισότητα, καθώς και την ισότητα των φύλων, προστατεύουν και αναπτύσσουν τα κοινά αγαθά και προωθούν τη διαγενεακή και πολυπολιτισµική συµφιλίωση, δίνοντας έµφαση στις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών.
Ως «Κοινωνικές υπηρεσίες γενικού συµφέροντος» ορίζονται οι υπηρεσίες που είναι προσβάσιµες σε όλους, προάγουν την ποιότητα ζωής και παρέχουν κοινωνική προστασία σε οµάδες όπως ηλικιωµένοι, βρέφη, παιδιά, άτοµα µε αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και περιλαµβάνουν την εκπαίδευση, την υγεία, την κοινωνική στέγαση, την κοινωνική σίτιση, την παιδική φροντίδα, τη µακροχρόνια φροντίδα και τις υπηρεσίες κοινωνικής αρωγής, χωρίς, ωστόσο, να υποκαθιστούν τις γενικές υποχρεώσεις του κράτους στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής.
Θεματικές Ενότητες που μπορεί να δραστηριοποιηθεί μια ΚοινΣΕπ
α. Προστασία και αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας.
β. Αειφόρος γεωργία και κτηνοτροφία, η οποία δίνει έμφαση στη διατήρηση και διάδοση απειλούμενων τοπικών παραδοσιακών ποικιλιών ή «φυλών» και στην αποτροπή διείσδυσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.
γ. Τοπικά και περιφερειακά υποστηριζόμενη γεωργία ή κτηνοτροφία, που συμβάλλει στην ανάπτυξη απευθείας εμπορικών σχέσεων μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών και ενισχύει την προσβασιμότητα σε είδη πρώτης ανάγκης, ιδίως των ασθενέστερων οικονομικά ομάδων του πληθυσμού, μέσα από την απευθείας διάθεσή τους.
δ. Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο. Ως δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο ορίζεται η βασισμένη στο διάλογο, τη διαφάνεια και τον αλληλοσεβασμό εμπορική σύμπραξη, που επιδιώκει μεγαλύτερη ισοτιμία στο διεθνές και εγχώριο εμπόριο. Συνεισφέρει στη βιώσιμη ανάπτυξη, προσφέροντας καλύτερους όρους εμπορίας των προϊόντων και διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων παραγωγών και εργαζομένων.
ε. Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε μικρή κλίμακα και την ανάπτυξη τεχνολογίας που μειώνει την κατανάλωση ενέργειας.
στ. Μείωση της παραγωγής αποβλήτων και απορριμμάτων σε τοπικό επίπεδο, με συμμετοχή των πολιτών, μέσα από την επαναχρησιμοποίηση, αξιοποίηση, ανακύκλωση των αποβλήτων ή μέσα από τον επανασχεδιασμό του τρόπου παραγωγής και διανομής των προϊόντων.
ζ. Κατασκευή και συντήρηση υποδομών και ενέργειας σε δημοκρατική συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες.
η. Την ανάπτυξη δεξιοτήτων και μεταφορά τεχνογνωσίας.
θ. Εναλλακτικό, θεματικό και ήπιο τουρισμό.
ι. Σχεδιασμό και διάθεση καινοτόμων και ελεύθερων ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών ή κάθε μορφή τεχνολογίας που προωθεί την ομότιμη και βασισμένη στα κοινά παραγωγή.
ια. Παραγωγή, μεταποίηση, προώθηση ή διατήρηση της παραγωγικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε τόπου.
ιβ. Παραγωγή και προώθηση της ανεξάρτητης πολιτισμικής δημιουργίας.
ιγ. Περιβαλλοντική αναβάθμιση των οικισμών και του κτιριακού αποθέματος.
ιδ. Διαχείριση ακίνητης περιουσίας με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.
ιε. Παροχή κοινωνικών υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος και περιλαμβάνουν υπηρεσίες: εκπαίδευσης, υγείας, κοινωνικής στέγασης, κοινωνικής σίτισης, παιδικής φροντίδας, μακροχρόνιας φροντίδας, κοινωνικής αρωγής
3. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Συνεταιρισμοί Εργαζομένων είναι οι Αστικοί Συνεταιρισμοί του ν.1667/1986 που έχουν ως καταστατικό σκοπό τη «συλλογική ωφέλεια», όπως ορίζεται στον ν.4430/2016 και διαθέτουν εκ του νόµου εµπορική ιδιότητα. Μέλη τους είναι αποκλειστικά και µόνο φυσικά πρόσωπα, τα οποία επιθυμούν να βιοποριστούν, παράγοντας από κοινού αγαθά και υπηρεσίες για τρίτους.
